Thế giới cà phê hiện nay có khoảng hơn 100 loài cà phê. Tuy nhiên tất cả những loài đó đều được lai tạo nên từ hai “gốc” là Coffea Arabica (Arabica) và Coffea Canephora (Robusta). Thoạt nhìn, hạt Arabica vs Robusta khá giống nhau. Nhưng thực tế thì Arabica vs Robusta hoàn toàn khác biệt về điều kiện sinh trưởng, hương vị, đến gia cả… Cùng Barista School điểm qua một vài thông tin để hiểu thêm về sự khác nhau và đặc biệt của mỗi loại nhé.
Nguồn gốc của Arabica vs Robusta
Có thông tin nghiên cứu cho rằng, Coffea Canephora (Robusta) đã lai với một loài khác có tên Coffea Eugenioides sinh ra Coffea Arabica (Arabica). Tuy nhiên về mặt lịch sử thì Arabica là giống khởi nguyên cho ngành cà phê thế giới. Các bụi cây cà phê Arabica đã có từ thế kỷ thứ 9 trong các khu rừng ở Ethiopia. Và đến thế kỷ 15 – 16, hạt giống Arabica thực hiện những chuyến hành trình của mình sáng Ả Rập, rồi cùng người Hà Lan toả đi khắp thế giới.
Mãi đến những năm 1800 thì Robusta mới được tìm thấy tại các khu rừng nhiệt đới ở Châu Phi. Đến nay thì cả Arabica vs Robusta có mặt khắp nơi trên thế giới. Tuy nhiên, Robusta vẫn phổ biến nhất ở Trung & Tây Phi, Đông Nam Á. Còn Arabica thì phủ nhiều ở Đông Phi, Trung & Nam Mỹ.
Đặc điểm sinh thái của Arabica vs Robusta
Điểm chung hiếm hoi của Arabica vs Robusta đó là: Thích khí hậu ôn hoà, môi trường ẩm ướt vừa phải và đều nhạy cảm với sự biến đổi nhiệt độ.
Thực tế thì những bụi cây cà phê Arabica (2 – 5m) thường thấp hơn so với Robusta (4 – 7m). Khi so sánh 2 hạt cà phê Arabica vs Robusta sẽ dễ dàng thấy ngay sự khác biệt rất đặc trưng.
Hạt Arabica: Hạt cà phê Arabica hơi dài, có hình dạng bầu dục với rãnh sâu có hình chữ S.
Hạt Robusta: Hạt cà phê Robusta nhỏ hơn hạt Arabica, có dáng hơi tròn với rãnh thẳng.
Arabica vs Robusta cũng có thể dễ dàng phân biệt bởi màu sắc nữa. Nếu khi rang ở cùng một nhiệt độ thì màu của Arabica luôn nhạt hơn so với Robusta. Bởi vì kết cấu hạt Arabica khá chắc chắn, độ nở kém nên luôn ở trạng thái nhạt màu hơn Robusta là vậy.
Sự khác biệt về mặt giá trị của Arabica vs Robusta
Robusta “nặng đô” hơn Arabica
Hàm lượng caffeine trong Arabica ít hơn Robusta rất nhiều. Trung bình khoảng 1.5% caffeine trong hạt Arabica, trong khi Robusta là 2.7%. Đây là lý do vì sao người ta uống Robusta thì dễ bị “say cà phê” và dễ thấy mệt hơn so với Arabica. Hơn nữa, caffeine có vị đắng, vậy nên nếu uống Arabica sẽ thấy ít đắng hơn Robusta. Nếu bạn không thích vị quá đắng và muốn hương vị nhẹ nhàng, sảng khoái thì cân nhắc lựa chọn Arabica thay vì Robusta nhé.
Arabica “ngọt” hơn Robusta
Hàm lượng đường trong Arabica gần gấp đôi so với Robusta. Các loại đường này cũng là tiền chất quan trọng trong quá trình rang, cũng là yếu tố hình thành các hợp chất thơm quan trọng. Là lý do vì sao ly cà phê Arabica luôn có hương vị phong phú hơn và được lòng khách hơn so với Robusta. Bên cạnh đó, phần lớn mọi người có xu hướng thích vị ngọt hơn vị đắng, có lẽ để lý giải về mức độ phổ biến hơn của Arabica.
Robusta có lớp crema tốt hơn Arabica
Có một sự chênh lệch khá lớn về hàm lượng lipid trong Arabica vs Robusta. Có khoảng hơn 60% lipid trong cà phê Arabica, gồm có chất béo, dầu, một số vitamin …); trong khi Robusta chỉ khoảng 10 – 15%. Chính điều này đã mang đến khả năng ổn định của lớp crema của espresso của Robusta tốt hơn Arabica.
Nhắc lại về lớp crema huyền thoại – biểu tượng của cà phê espresso một xíu nhé. Crema là kết quả của những bong bóng khí CO2 nhỏ được hoà tan với các giọt chất béo và một số chất hữu cơ khác trong nước. Nhưng nếu có nhiều chất béo thì bọt sẽ bị tan ra rất nhanh. Do vậy, nếu kết hợp Arabica vs Robusta thì chất lượng chiết xuất espresso sẽ cao hơn rất nhiều.
Arabica vs Robusta – Cà phê chua vs cà phê đắng
Vị Arabica có độ chua cao hơn so với Robusta. Trong khi Robusta có vị đắng là nổi bật, một phần bởi hàm lượng caffein khá cao như đã đề cập bên trên. Vị chua này là điểm mấu chốt tạo nên giá trị và vị ngon của cà phê Arabica; không ngoa khi bảo rằng đây là vị chua đắt giá.
Chỉ với Arabica, bạn mới có thể tìm thấy vị chua của trái cây nhiệt đới, của cam chanh hay chua nồng của rượu vang.
Hương vị là sự khác biệt lớn nhất
Arabica có hương vị thơm và dễ chịu hơn Robusta. Hương vị của Arabica được mô tả là phong phú với rất nhiều tầng và cung bậc. Từ hương thơm nồng ấm của chocolate, caremal. Hương vị tươi mát của trái cây hay ngọt ngào của quả mọng. Cho đến sự ngọt béo của hương vị các loại hạt hay quyết rũ của các loài hoa. Ngược lại, Robusta chỉ mang đến vị đắng, hương sắc thì đơn điệu của dark chocolate, caramel chát, thậm chí là mùi đất và mùi cao su.
Arabica có giá trị kinh tế cao hơn Robusta
Trên thị trường, Arabica thường có giá đắt hơn Robusta.
Thứ nhất là do Arabica khó trồng hơn Robusta bởi yếu tố nhạy cảm của nó với môi trường. Và điều kiện chăm sóc, yêu cầu chế biến cũng đòi hỏi cao và phức tạp hơn.
Thứ hai, là do năng suất và sản lượng của Arabica thấp hơn Robusta. Sức đề kháng với môi trường, sâu bệnh của Arabica yếu hơn Robusta nhiều. Vậy nên mọi sự biến đổi, hay sự tác động dù nhỏ cũng sẽ ảnh hưởng lớn đến chất lượng và sản lượng của cây trồng.
Thứ ba, hương vị của nó ngon hơn nên nhu cầu sử dụng cao hơn. Chính điều này mà giá bán của nó luôn mắc hơn Robusta.
Vậy, loại nào tốt hơn cho bạn?
Nếu xét trên tổng quan ưu điểm, đặc biệt là nhắm đến hương vị thì Arabica tốt hơn Robusta. Mặc dù, một số loại cà phê Robusta chất lượng cao cũng có hương vị thơm ngon rất tuyệt vời. Nhưng nếu bạn tìm kiếm sự mạnh mẽ và đậm đà thì Robusta là người chiến thẳng áp đảo bởi vì hàm lượng caffeine cùng vị đắng đậm đặc trưng của nó.
Vì vậy, đáp án chính xác cho câu hỏi này thực sự không có câu trả lời tuyệt đối. Tốt hay không còn tuỳ thuộc vào gu, thị hiếu và mong muốn của bạn. Mỗi người có một chuẩn ngon vị khác nhau, và điều này không có đúng hay sai.
Kết
Sự khác nhau và đặc biệt của Arabica vs Robusta gần như đã rất rõ ràng. Mỗi loại cà phê đều có ưu điểm, lợi thế cũng như điểm hạn chế của nó. Khẳng định Robusta dở hơn Arabica không đúng nhưng cũng chẳng hoàn toàn sai. Hay bảo rằng Arabica là ngon nhất, cũng chưa phải là chính xác. Thực tế thì thật khập khiễn khi so sánh chất lượng của hai loại hạt cà phê từ hai giống hoàn toàn khác nhau. Chúng cũng được nuôi trồng trong hai điều kiện không như nhau. Hơn nữa, còn tuỳ thuộc vào điều kiện chăm sóc, mục đích và nhu cầu sử dụng nữa.
VIỆT NAM BARISTA SCHOOL
Website: https://baristaschool.vn
Facebook: https://www.facebook.com/VietNamBaristaSchool
Hotline: 1900 636 246
Địa chỉ: 38/13 Nguyễn Văn Trỗi, P.15, Q.Phú Nhuận, TP.HCM
Sở Lao động Thương binh & Xã hội – Phòng quản lý giáo dục nghề nghiệp;