Cảm quan mùi vị (Sensory) làm nên sự khác biệt trong phong cách của Barista, giúp bạn trở nên chuyên nghiệp hơn. Không những vậy, kỹ năng này còn được xem là chìa khóa thành công của người làm nghề cà phê.
1. Sensory là gì?
Sensory (cảm quan) là khả năng con người nhận biết và đánh giá các thông tin liên quan đến hương vị và mùi hương bằng cách sử dụng các giác quan chủ yếu như khứu giác, vị giác, xúc giác (ngoài ra còn có thị giác và thính giác) trên nền tảng khoa học.
Xét trong lĩnh vực cà phê, kỹ năng Sensory được sử dụng để đánh giá chất lượng của cà phê thông qua mùi vị và hương thơm của từng loại cà phê. Người rèn luyện kỹ năng này sẽ có sự nhạy bén để phân biệt các yếu tố như độ đắng, độ chua, độ ngọt và các nhóm mùi hương khác nhau. Đây là công đoạn vô cùng quan trọng giúp tạo ra những trải nghiệm hương vị cà phê tốt nhất cho người thưởng thức.
2. Sensory – Cảm quan mùi vị là bài học nhập môn của nghề cà phê
2.1 Đảm bảo chất lượng
“Cà phê cũng giống như âm nhạc, có muôn vàn sắc thái, tính cách ẩn giấu trong những giọt nâu sóng sánh.” – Trích từ sách chạm cà phê từ mọi giác quan, tác giả Julie Dang.
Hành trình đảm bảo chất lượng của cà phê nếu chỉ phụ thuộc vào những quy định về việc đảm bảo và sử dụng cà phê đúng cách là chưa đủ. Chúng ta phải đào sâu hơn bằng cách phát triển khả năng cảm quan để đánh giá, phát hiện chất lượng nhằm giảm thiểu các tác động không tốt của hạt cà phê với người dùng.
Gợi ý xem thêm:
Tìm hiểu thêm về kỹ năng cảm quan qua cuốn sách Sensory – Chạm cà phê từ mọi giác quan
2.2 Kỹ năng cảm quan là “trợ thủ đắc lực” cho công đoạn rang và pha chế cà phê
Ở bất kỳ công đoạn nào, dù là rang hay pha chế cà phê thì kỹ năng cảm quan cũng sẽ hỗ trợ cho công việc của người làm nghề cà phê trở nên thuận lợi hơn. Đối với người làm nghề pha chế cà phê thì việc nắm vững các đặc điểm khác nhau của từng gu rang là vô cùng cần thiết để có thể bóc tách những hương vị tốt nhất của cà phê.
Bằng cách sử dụng những kiến thức về Sensory, người pha chế có thể thử nghiệm, điều chỉnh thành phần nguyên liệu và tỉ lệ pha sao cho đạt được sự cân đối và chất lượng tốt nhất. Cụ thể như việc tinh chỉnh thời gian pha, nhiệt độ pha, tỷ lệ cà phê và nước cùng các yếu tố khác để tạo ra một ly cà phê hoàn hảo.
2.3 Sáng tạo nguyên liệu
Chắc hẳn đối với những Barista mới nhập ngành, mục tiêu đầu tiên chính là pha chế được những ly cà phê đạt chuẩn. Tuy nhiên, để tiến xa hơn trong lĩnh vực đầy tiềm năng nhưng không kém phần cạnh tranh này đòi hỏi chúng ta phải không ngừng sáng tạo và phá cách. Bởi khách hàng luôn mong muốn được thưởng thức những sản phẩm mới lạ kết hợp từ các nguyên liệu độc đáo.
Đối với lĩnh vực F&B nói chung và ngành cà phê nói riêng, sáng tạo là gia vị thiết yếu để đem đến những trải nghiệm cảm quan mùi vị phong phú trong mỗi tách cà phê. Kiến thức và trải nghiệm về mùi hương không chỉ là bước khởi đầu của những người yêu thích cà phê, mà còn là nền tảng vững chắc để tạo ra những sản phẩm thú vị và đắt giá hơn.
3. Giá trị của Sensory
3.1 Giúp Barista cải thiện năng lực lựa chọn sản phẩm
Với cảm quan mùi vị tốt, Barista có thể đánh giá ly cà phê chỉ bằng việc quan sát và ngửi mùi. Họ sẽ phân biệt được loại cà phê tốt – chưa tốt một cách chính xác và nhanh chóng. Điều này khiến cho Barista làm nghề một cách khắt khe hơn, đồng thời cũng là cách tạo dựng thương hiệu cá nhân hiệu quả giúp họ trở nên khác biệt so với những người làm cùng ngành.
Việc trau dồi kỹ năng cảm quan mùi vị sẽ giúp nâng cao khả năng thử nếm của Barista. Nó cũng hỗ trợ cho việc sáng tạo nên ly cà phê mang hương vị khác biệt, làm cho người thưởng thức ấn tượng. Nhạy bén về Sensory còn rèn luyện cho Barista khả năng lựa chọn sản phẩm cà phê chất lượng. Họ cũng luôn lựa chọn phục vụ sản phẩm tối ưu cho khách hàng trong mọi điều kiện.
3.2 Kiến tạo không gian phục vụ lành mạnh
Sự nhạy bén với mùi hương giúp cho Barista luôn giữ thói quen giữ vệ sinh cá nhân và cả không gian làm việc. Một phong thái sạch sẽ, tinh tươm giúp người nhân viên luôn tự tin trước khách hàng. Không gian quầy bar sạch sẽ, ngăn nắp giúp công việc phục vụ thuận tiện và chất lượng hơn. Đồng thời, khách hàng cũng luôn ấn tượng đẹp với một không gian phục vụ sạch sẽ, thư thái.
Khi hiểu được hương thơm tạo cảm xúc tích cực, Barista sẽ vận dụng một cách có chủ đích hơn. Họ sẽ biết chọn lọc những hương thơm phù hợp cho không gian quán cà phê. Điều này sẽ giúp duy trì nguồn năng lượng tích cực cho bản thân và khách hàng.
3.3 Trở nên tinh tế hơn
Sensory giúp phát triển khả năng cảm nhận, đồng cảm cũng như dự đoán các tình huống có thể xảy ra. Đây là các yếu tố thuộc về trí tuệ cảm xúc – một dạng năng lực giúp chúng ta dễ thành công trong cuộc sống và nghề nghiệp. Barista càng cần năng lực này để trở nên tinh tế và thấu hiểu khách hàng. Vì thế, kỹ năng cảm quan mùi vị chính là “chìa khóa vàng” tạo nên sự khác biệt và thành công của người làm nghề phục vụ cà phê.
Mặt khác, các nhà khoa học nói rằng mùi hương sẽ kích thích trực tiếp lên não bộ, kích thích trí tưởng tượng của chúng ta. Nếu luyện tập cảm nhận mùi hương thường xuyên, Barista sẽ tập trung hơn trong công việc.
3.4. Phát triển sản phẩm mới
Sensory cũng đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển các sản phẩm cà phê mới. Người pha chế có thể sử dụng Sensory để đánh giá và so sánh giữa các mẫu cà phê thử nghiệm khác nhau. Từ đó tạo ra những hỗn hợp mới với hương vị và mùi thơm độc đáo, mang đến sự khác biệt cho sản phẩm cà phê.
4. Làm sao để Barista nâng cao năng lực cảm quan mùi vị?
4.1 Luyện tập với bộ mùi hương cà phê
Để thuận tiện cho việc luyện tập và nghiên cứu về cảm quan, các chuyên gia đã đưa ra một bộ mùi hương với nồng độ ổn định. Bộ mùi này được nghiên cứu và tạo ra dựa trên các gốc thành phần hóa học tạo nên cảm nhận về một mùi hương.
Ưu điểm của bộ mùi hương là tính ổn định và nồng độ tiêu chuẩn. Bộ mùi sẽ giúp chúng ta hệ thống hóa những mùi hương phổ biến trong cà phê, phân nhóm và ghi nhớ dễ dàng.
4.2 Chọn lọc mùi hương một cách có chủ đích
Ngoài sử dụng bộ mùi hương cà phê để luyện tập, bạn có thể luyện tập sensory bằng cách tăng cường tiếp cận hương thơm đến từ các nguồn khác nhau:
- Ngửi và thử nếm thực phẩm có hương vị tự nhiên, đa dạng đến từ các loại trái cây, các loại hạt, các loại hoa, các loại trà hay thảo mộc… hay mùi hương nằm trong từ điển mùi hương của cà phê. Điều này rất hữu ích cho việc tăng cường các trải nghiệm về mùi hương, được ghi lại trong ký ức chúng ta một cách mạnh mẽ
- Cảm nhận hương thơm mỹ phẩm như sữa tắm, các sản phẩm chăm sóc gia đình hoặc chăm sóc cá nhân
- Đi “đổi gió” vài ngày, cảm nhận mùi hương ở nhiều không gian khác nhau như mùi biển, mùi núi rừng, mùi của các khách sạn cao cấp, mùi hoa đồng nội…
- Giữ những vật phẩm có hương thơm tích cực như hổ phách, trầm hương, một số cây cỏ dược liệu
- Chủ động sống tích cực. Ai trong chúng ta cũng đều được sống trong trạng thái an lạc và rộng mở. Nhưng không phải ai cũng có thể sống như vậy. Thay vì bi quan, bạn hãy chủ động lựa chọn thái độ sống tích cực mỗi ngày. Duy trì thái độ sống tích cực trong thời gian dài sẽ tạo cuộc sống an yên, bền vững.
4.3 Tham gia các khóa huấn luyện chuyên nghiệp
Việc phát triển cảm quan tốt nhất là học tập bài bản qua các khóa sensory. Các chuyên gia sẽ giúp bạn “gợi mở” các giác quan đúng phương pháp và hiệu quả nhất. Hãy khám phá các khóa học cảm quan mùi vị tại Vietnam Barista School; sau đó chọn khóa học phù hợp để bước vào thế giới diệu kỳ của hương vị và cà phê! Bạn có thể liên hệ với Barista School tại đây để được tư vấn viên hỗ trợ nhanh nhất nhé!
Cảm quan mùi vị được xem là yêu cầu cơ bản nhất dành cho Barista. Bắt đầu rèn luyện càng sớm, bạn sẽ càng nhanh chóng hoàn thiện kỹ năng và “thăng hoa” trong sự nghiệp.
Sở Lao động Thương binh & Xã hội – Phòng quản lý giáo dục nghề nghiệp;